آگاهی از بيماريهای تیروئید

آشنائي با بيماريهاي تيروئيد ودرمان آن
تيروئيد يکي از غده هاي درونريز مهم بدن انسان است که به شکل پروانه درنيمه تحتاني جلوي گردن قراردارد وظيفه اصلي اين غده ترشح هورمون تيروکسين است. که اين هورمون را تيروئيد با استفاده از ماده اي بنام يد مي سازد. وهورمون تيروکسين عمل سوخت وساز بدن را تنظيم مي کند

منابع يد شامل 1-سبزيهاي روئيده از خاک 2-نمک هاي يددار و3- غذاهاي دريائي مي باشد نمکهاي يددار از نظر بو ومزه هيچ تفاوتي با نمکهاي معمولي ندارند.نمکهاي يددار بايد دور از نور ودر ظرفهاي در بسته نگه داري شوند ميزان مصرف روزانه نمک يددار هماننداندازه مصرف نمک معمولي است نمک يد دار بهتراست درآخرين مرحله پخت غذا به آن اضافه شود چون حرارت باعث ازبين رفتن يد موجود درنمک مي شود مصرف منظم نمک يددار مي تواند نسل حال وآينده را در برابر اختلالات ناشي از کمبود يد حفاظت نمايد چراکه اختلالات ناشي از کمبود يد غير قابل درمان است اما براحتي قابل پيشگيري مي باشد

گواتر

يد يکي از عناصر مهم در بدن انسان است که براي ساخت هورمون تيروکسين ضروري است وکمبود آن دربدن منجر به ناتواني تيروئيد در توليد مقدار کافي اين هورمون مي شود ودر نتيجه غده تيروئيد براي جبران اين کمبود شروع به بزرگ شدن مي کند تا اينکه بتواند مقدار يد بيشتري جذب کند. اين بزرگ شدن غده تيروئيد را گواتر مي گويند که خود يکي از شايعترين علل کم کاري تيروئيد مي باشد.با اين حال در بيماري گواتر ممکن است تيروئيد ازنظر فعاليت -نرمال -کم کار ويا پر کار باشد

درمان گواتر

دردرمان گواتر ممکن است پزشک براي شما لازم بداند که داروي لووتيروکسين تجويز نمايد ونيز ممکن است در مواردي که تيروئيد خيلي بزرگ باشد جراحی را توصیه کند

کم کاري تیروئید

کم کاري تيروئيد به معني کاهش فعاليت تيروئيد در توليد هورمون تيروکسين مي باشد کم کاري تيروئيد دلايل مختلفي دارد براي مثال هرگونه التهاب درغده تيروئيد (تيروئيديت هاشيموتو) ونيز کمبود يد مصرفي درغذا ازجمله علل آن مي باشد

در کشور ما کمبود يد موجود در غذا از شايعترين علل گواترغيرتوکسيک وبدنبال آن کم کاري تيروئيد مي باشد علائم وعوارض کم کاري تيروئيد

کم کاري تيروئيد چون با کاهش توليد هورمون تيروکسين همراه است واين هورمون درتنظيم فعاليتها وسوخت وساز بدن دخالت دارد بنابراين در اين بيماري فعاليتهاي بدن کاهش مي يابد که بصورت علائم زير ظاهر مي گردد:1- احساس خستگي وضعف و ناتواني 2- خواب آلودگي وافسردگي 3- عدم تحمل سرما 4- افزايش وزن و چاقي 5- يبوست وسايراختلالات مزاجي 6-اختلال در قاعدگي 7- خشکي وسردي پوست وريزش موونازک شدن آنها 8- در نوزادان ،عقب ماندگي ذهني وعقب ماندگي رشدبدني(بيماري کرتينيسم) 9- درکودکان ونوجوانان،بلوغ ديررس ،افت تحصيلي وکاهش قدرت يادگيري

با توجه به علائم شديد کم کاري تيروئيد در نوزادان انجام آزمايش تيروئيد در تمامي نوزادان بايد صورت گيرد تا با تشخيص ودرمان به موقع از عوارض غير قابل جبران اين بيماري پيشگيري شود

:تشخيص

تشخيص کم کاري تيروئيد با انجام آزمايش از هورمون هاي تيروئيد صورت مي گيرد و ممکن است پزشک شما درصورت لزوم اسکن تيروئيد نيز در خواست نمايد

درمان کم کاري تيروئيد

مهمترين درمان در اين بيماري استفاده از قرص لووتيروکسين مي باشد اين دارو شکل مصنوعي هورمون تيروئيد است. بيمار بايد هر يک تا دو ماه به پزشک مراجعه نمايد وبا تجديد آزمايشها وبررسي علائم بيماري ميزان داروي مناسب توسط پزشک تنظيم گردد. پس از طبيعي شدن آزمايشها نيز بيمار بايد در ابتدا هرشش ماه يکبار وسپس هرسال يکبار به پزشک خود مراجعه نمايد تا از سير بيماري وعود نکردن آن اطمينان يابد

مهمترين توصيه ها به بيماران مبتلا به کم کاري تيروئيد

بيمار بايد داروي خود را به صورت منظم ومستمر استفاده نمايد وخود سرانه ميزان مصرف دارو را تغيير ندهد- -بيمار مبتلا به کم کاري تيروئيد نياز به رژيم غذائي خاصي ندارد

- دردوران بارداري مصرف تيروکسين مشکلي ايجاد نمي کندوحتي دراين دوره نيازبه دارو افزايش مي یابد وبيمار بايددقيقاٌتحت نظرپزشک خودباشد چراکه عدم درمان مناسب بيماري درزمان بارداري مي تواند براي جنين مشکلاتي ايجاد نمايد که غير قابل جبران باشد

پرکاري تيروئيد

درصورتي که ترشح هورمون تيروکسين بيش ازحد نيازبدن باشد مي گويند پرکاري تيروئيد رخ داده است پرکاري تيروئيد علل مختلفي دارد که خارج از اين بحث ميباشدولي مهمترين علل آن بيماري خودايمني بنام گريوز وگواتر توکسيک وندولهاي توکسيک تيروئيد مي باشند

علائم وعوارض پرکاري تيروئيد

علائم آن درواقع عکس حالت کم کاري تيروئيدمي باشد ا-علائم رفتاري مانند عصبانيت 2-اضطراب وبي خوابي وطپش قلب 3-لرزش دستها وتعريق شديد 4- گرگرفتگي وپوست گرم ومرطوب 5-کاهش وزن و افزايش اشتها ر6-بيرون زدگي چشم ها،خيرگي 7-ضعف عضلاني 8-اختلال در قاعدگي

تشخيص پر کاري تيروئيد

تشخيص با انجام آزمايشهاي تيروئيد صورت مي گيرد وممکن است پزشک اسکن تيروئيد وسونوگرافي تيروئيد نيز در خواست نمايد
درمان پرکاري تيروئيد

سه روش درماني براي کنترل پرکاري تيروئيد مورد استفاده قرار مي گيرد 1- داروهاي ضد تيروئيد (مانند-متي مازول)که معمولا در شروع درمان بهمراه آن داروهاي کاهش دهنده ضربان قلب (مانند پروپرانولول)نيز تجويز میگردد 2-يد راديو اکتيو 3- جراحي

نکته مهم در روند درمان اين بيماران مراجعه منظم ومستمر به پزشک ورعايت مقدار مصرف داروهادرزمان تعيين شده ودرصورت بروز هر گونه علائم غير طبيعي در طول درمان سريعاٌ به پزشک خود اطلاع دادن مي باشد
سرطان تيروئيد

بيشتر تومورهاي تيروئيد خوش خيم و قابل درمانند وبخصوص انواع خوش خيم با پرکاري تيروئيد همراه هستندواکثر تومورهاي بدخيم تيروئيدبا کم کاري تيروئيد همراه هستند

هرگونه بزرگي غدد لنفاوي گردن وخشونت صدا ،همراه باوجود گره يا ندول درتيروئيد ، قوياٌ به نفع وجود تومور بدخيم مي باشد

عامل اصلي ايجاد سرطان تيروئيد مواجهه سروگردن با اشعه ها وپرتوها در دوران کودکي وبزرگسالي مي باشد